Wśród wielu niekorzystnych skutków długotrwałego stresu znajdują się między
innymi problemy natury psychicznej, arytmia, przedwczesne starzenie się organizmu i wiele
innych. Zauważamy, że stres może powodować zmiany w funkcjonowaniu układu
pokarmowego (biegunki, brak apetytu, bóle brzucha), jednak badania dowodzą, że może on
również powodować długofalowe skutki – aż 30% pacjentów zmagających się z depresją,
cierpi także na różnorodne zaburzenia pracy żołądka oraz jelit, takie jak Zespół Jelita
Drażliwego czy SIBO. Możliwe jest także odwrócenie tej zależności – odpowiednie
odżywienie flory bakteryjnej jelit pozwala wpływać na nasze samopoczucie oraz poziom
odczuwanego stresu.
Mikrobiota, czyli bakterie jelitowe występujące w organizmie ludzkim, pełnią szereg
istotnych funkcji. Mniej znanym faktem jest, że ma ona również znaczny wpływ na nasze
samopoczucie psychiczne. Mikroorganizmy zasiedlające jelita mogą uwalniać różnorodne
cząsteczki sygnałowe oraz reagować na sygnały, pochodzące od organizmu. Pozwala to na
ich stałą interakcję z układem nerwowym, a także układem odpornościowym. Zauważono, iż
braki określonych szczepów bakterii jelitowych lub ich obniżone ilości w układzie
pokarmowym są skorelowane z występowaniem różnorodnych chorób systemu nerwowego,
w tym depresji, stanów lękowych, a nawet chorób Parkinsona czy Alzheimer ’a. Niższe
poziomy wybranych szczepów bakterii zauważa się również u dzieci z zaburzeniami ze
spektrum autyzmu oraz z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi
(ADHD).
Bakterie probiotyczne, które wpływają bezpośrednio lub pośrednio na funkcje
neuronów, nazywane są psychobiotykami. Wywierają one działanie przeciwdepresyjne,
znoszące niepokój, obniżające reakcje na stres, a także wpływają korzystnie na pamięć,
koncentrację oraz funkcje poznawcze. Mikrobiota może regulować poziom wielu substancji
w organizmie - między innymi serotoniny, kortyzolu czy dopaminy, a tym samym wpływać
na nasz humor, procesy uczenia się, a także na odczuwany poziom stresu.
Szczególny wpływ na ten obszar funkcjonowania wykazują szczepy Bifidobacterium
longum oraz Lactobaccillus helveticus. Badania wykazały, że zażywanie tych szczepów
w ilości 10 9 CFU dziennie przez okres 21 dni powodowały obniżenie poziomu stresu,
nerwowości oraz przygnębienia, jednocześnie zwiększając poziom serotoniny. Podobne
działanie zaobserwowano również w wyniku stosowania szczepów Lactobaccillus rhamnosus
oraz Lactobaccillus plantarum. Liczne badania nad wpływem psychobiotyków na organizm
wskazały, iż mają one nie tylko wpływ na subiektywne odczucia, takie jak zmniejszenie
poziomu stresu i niepokoju, ale także powodują realne obniżenie poziomu kortyzolu czy
cytokin zapalnych w organizmie.
Oddziaływanie psychobiotyków na funkcje układu nerwowego jest tak istotny, że
upatruje się w nim wpływu na stan pacjentów zmagających się z chorobą Alzheimer ’a, a
także chorobą Parkinsona. W licznych badaniach udowodniono, iż podawanie wybranych
szczepów bakterii probiotycznych może przynosić skutki w postaci poprawy pamięci,
procesów uczenia się, a także obniżenia poziomu stresu oksydacyjnego oraz czynników
zapalnych u chorych. Obiecujące są również wyniki badań odnośnie wykorzystania
psychobiotyków w procesie leczenia stanów psychotycznych, depresji, a także autyzmu.
Stres oraz niepokój to odczucia, które dotyczą każdego z nas w mniejszym lub
większym stopniu. Jeśli jednak są one szczególnie odczuwalne, należy rozważyć włączenie
do diety preparatów zawierających bakterie probiotyczne, w szczególności szczepy
Bifidobacterium longum oraz Lactobaccillus helveticus. Warto również stosować je jako
środek wspomagający w przypadku obniżenia nastroju, wystąpienia uczucia nerwowości lub
spadku koncentracji. Włączenie suplementacji tymi szczepami będzie także pomocne w
przypadku zmagania się mgłą mózgową – powikłaniem pojawiającym się po przebyciu
zakażenia wirusem SARS-CoV-2, objawiającym się zmniejszeniem jasności umysłu,
problemami z koncentracją, zmęczeniem czy bólami głowy.
Warto przypomnieć, że na stan mikroflory jelitowej wpływają nie tylko przyjmowane
probiotyki, choć odpowiednie ich dobranie do określonego problemu zdrowotnego może
przynieść wiele pozytywnych efektów. O mikrobiotę warto także dbać spożywając pokarmy
z dużą zawartością błonnika pokarmowego oraz dokładnie przeżuwanie jedzenia
i spożywanie go w spokoju, bez nadmiaru bodźców, a także odpowiednie nawadnianie,
umiarkowaną aktywność fizyczną oraz unikanie czynników stresowych.
